Richard Long exposeert in M

Richard Long exposeert in M

Richard Long

© Richard Long, courtesy: Lisson Gallery, foto: James Wainman, detail

Ter gelegenheid van 'KNAL! Festival van de Big Bang' stelt M een tentoonstelling voor van de Britse kunstenaar Richard Long (°1945), één van de uniekste stemmen in de hedendaagse kunst. Al heel vroeg in zijn carrière is hij zijn eigen weg ingeslagen. En die is hij tot vandaag blijven volgen.

Richard Long

© Richard Long, courtesy: Lisson Gallery, foto: James Wainman, detail

Toen Richard Long in zijn derde jaar aan het West of England College of Art zat, werden zijn ouders ontboden door de directie. Ze kregen te horen dat hun zoon van school gestuurd werd, en dat hij geen contact meer mocht hebben met zijn medestudenten. Zelfs niet buiten de lesuren. Volgens hen was de jonge Richard ‘quite mad’.

 

Aan zijn houding lag het niet: hij was een teruggetrokken, stille jongen, geen onruststoker. Het kwam allemaal door de kunstprojecten die hij maakte. Hij rolde bijvoorbeeld een grote sneeuwbal van een helling en maakte dan een foto. Niet van de sneeuwbal, maar van het spoor dat die getrokken had.

 

Op zijn tweede kunstschool, het progressieve Saint Martins College of Art in Londen, ging het wat beter. Hij experimenteerde met wat hij graag deed: lange wandelingen maken, onderweg kunstwerken creëren met gevonden materialen, en die dan vastleggen op foto’s. Maar begeleid of aangemoedigd werd hij niet. Eén van de docenten nam hem wel een keer apart en zei vaderlijk: ‘Je zal vast wel een job vinden bij het departement bosbeheer als je afgestudeerd bent.’

 

Zijn eerste bekende werk maakte Long in 1967, ‘A Line Made by Walking’. Hij liep heen en weer in een grasveld tot er een paadje ontstaan was. Dat fotografeerde hij. Tegen de tijd dat het filmpje ontwikkeld was, bleef er al niets meer over van het spoor in het gras. De enige getuige was de foto. Nicholas Serota, voormalig directeur van Tate schreef daarover: ‘Met dat werk, dat hij op zijn 22ste maakte, heeft Long onze opvattingen veranderd over wat een sculptuur juist is. Hij gaf een nieuwe betekenis aan een activiteit die zo oud is als de mensheid zelf. Niets in de geschiedenis van de kunst kon ons voorbereiden op de originaliteit van wat hij daar deed.’ Een sculptuur hoefde niet langer iets tastbaars te zijn, dat je bij wijze van spreken op een sokkel kan zetten. Het kon ook de vorm aannemen van een vluchtig, verdwijnend spoor in het landschap.

 

Zelf vindt Long die vluchtigheid niet de kern van zijn werk. In een interview met de Britse krant The Guardian verwoordt hij het zo: ‘Als ik een werk maak, gaat het mij erom een bepaald idee te realiseren. Natuurlijk zullen sommige van mijn stenen lijnen gewoon verdwijnen. Ze raken overgroeid, of schapen verplaatsen de stenen, of wat weet ik nog allemaal. En dat is prima. Zo gaat dat in de natuur. Maar het heeft niets vandoen met waarom ik dat werk gemaakt heb.’

Richard Long, 'Footpath Waterline', India, 2003

© Richard Long, 'Footpath Waterline', India, 2003, courtesy: Lisson Gallery, photography: Ken Adlard