De koorbanken in de Sint-Pieterskerk dateren uit de late middeleeuwen. Ze zijn van de hand van Claes de Bruyne, de Brusselse houtsnijder die ook het beroemde Sedes Sapientiae-beeld in de kerk maakte, en schrijnwerker Gort Goris. Ze werden op 12 januari 1439 besteld door het kapittel (het kerkbestuur, zeg maar) en drie jaar later opgeleverd. Stad en kapittel betaalden elk de helft.

Het koorgestoelte was opgebouwd volgens een klassiek schema. Aan beide zijden van het koor bevonden zich twee rijen stoelen. De achterste rij was telkens wat hoger dan de voorste, en was voorzien van een achterwand en een overhuiving. De rijen waren L-vormig: ze hadden een korte zijde aan de kant van het doksaal (de scheidingswand tussen koor en schip). Die korte zijden zijn later verdwenen. Ook van de twee rijen is er maar één bewaard gebleven, vermoedelijk de bovenste. Die was voorbehouden voor kanunniken, vicarissen, klerken en eregasten die aan het koorgebed deelnamen. De verdwenen onderste rij was simpeler uitgewerkt en bedoeld voor lagere geestelijken.

Het draakje is maar één van de gesculpteerde delen van het koorgestoelte – wellicht deed het dienst als armleuning. Er zijn ook nog de fraaie koorbankwangen, de rechtopstaande zijkanten van de banken. En niet te vergeten de zittertjes of ‘misericordes’: uitsteeksels onderaan ieder stoeltje waartegen je kon leunen wanneer de stoel was opgeklapt. De zittertjes zijn fraai uitgewerkt - met moralistische motieven, maar ook met eigentijdse, bizarre of ondeugende taferelen. Zoek maar eens naar de nar die een gekke bek trekt en zijn tong uitsteekt, de tweekoppige adelaar, de gesluierde oudere vrouw die uit een raam tuurt, de zeemeermin, of het gehoornde monster dat zijn vleermuisachtige vleugels spreidt...

De koorbanken bleven onaangeroerd tot de Franse bezetting, eind 18de eeuw. Op 3 augustus 1798 werden ze openbaar verkocht. Tot 1803 bleven ze nog vrijwel intact; alleen de achterwanden en de onderste rij banken werden weggehaald. Maar in de jaren daarna werd het gestoelte grotendeels ontmanteld. Zo verhuisden 17 zittertjes (de fraai uitgewerkte uitsteeksels waartegen je kon leunen wanneer de stoel was opgeklapt) naar het Victoria & Albert Museum in Londen. Wat er nog overbleef, liep flinke schade op tijdens de twee wereldoorlogen. Van de zesennegentig oorspronkelijke stoelen zijn er nu nog zes rijen van elk vijf stoelen over.

Ontdek het koorgestoelte in 'Tussen Hemel en Aarde - Beleef Het Laatste Avondmaal van Bouts', nu te zien in de Sint-Pieterskerk.