Binnenkijken bij een M-cenas: de collectie van Leen en David

BINNENKIJKEN BIJ EEN M-CENAS

de collectie van Leen en David

Leen Gysen (49) en David Lainé (49) hebben van kunst hun leven gemaakt, zowel privé als professioneel. Ze lagen mee aan de basis van restauratie- en conservatiebedrijf IPARC, zij als zaakvoerder, hij als restaurateur van schilderijen en hoofd van het onderzoekslab. En ook thuis omringen ze zich met kunst. ‘‘Tegenwoordig moeten we wel een beetje kijken: kunnen we het nog hangen? Veel plaats is er niet meer, en we willen niks wegdoen.’’

Leen: ‘‘Mijn man en ik zijn het levende bewijs dat kunsteducatie werkt. We hebben allebei als kind heel vaak musea bezocht met onze ouders. En dat is blijven plakken.’’

Had je toen toch niet af en toe het gevoel: pff, weer een museum?

Leen: ‘‘Ik ben directeur communicatie en marketing geweest bij Bozar, en wij zagen heel duidelijk dat kinderen en jongeren absoluut geïnteresseerd zijn in kunst, als je maar voor de juiste omkadering zorgt. Met de klas naar het museum, daar hangen weleens negatieve connotaties aan vast: saai, belerend… Maar als ze gaan kijken met ouders en vrienden die hen stimuleren, wordt het een heel andere ervaring. Context is alles.’’

‘‘Natuurlijk gaat dat wel in fases. We zien dat zelf bij onze dochters. Die zitten nu in hun tienerjaren, en wat doe je dan? Je zet je af tegen je ouders. Wat wij boeiend vinden, is voor hen per definitie keisaai. Maar dat gaat voorbij. Ik geloof rotsvast dat het waardevol en noodzakelijk is om kinderen naar kunst toe te leiden. Je plant zaadjes, die je nadien kunt oogsten.’’

Jullie zijn M-cenas, wat inhoudt dat jullie M financieel steunen. Waarom hebben jullie daarvoor gekozen?

Leen: ‘‘David en ik hebben elkaar leren kennen tijdens onze studies kunstgeschiedenis en archeologie in Leuven. De voorganger van M, Vander Kelen-Mertens, was het enige schonekunstenmuseum in de buurt. Het heeft een belangrijke rol gespeeld tijdens onze studies en zeker ook in de aanloop naar de oprichting van IPARC. En later waren we natuurlijk heel blij met de transformatie tot M: een stadsmuseum met internationale ambities. Leuven had dat echt wel nodig. Je ziet dat ook aan het succes van de M-cenas- en M-bassadeursformules. Veel mensen dragen M een warm hart toe.’’

M-cenas, 2021, M Leuven, foto: © Thomas Ost voor M Leuven

Raakpunt: Art Deco

Over jullie eigen collectie dan. Hoe zijn jullie beginnen te verzamelen?

Leen: ‘‘De eerste stappen hebben we gezet via ‘Kunst in huis’. Je kan daar voor een klein bedrag kunstwerken ontlenen. We hebben er zelfs een werk aangekocht, via hun huur-koopformule. Ik vind dat nog altijd een fantastische organisatie.’’

‘‘Misschien goed om te weten: de Vlaamse overheid geeft renteloze leningen voor kunstaankopen - ‘Kunst aan zet’ heet dat project. Als je een werk koopt bij een erkende galerie kan je tot 5000 euro heel voordelig gefinancierd krijgen. Een erg waardevol initiatief, want het maakt de stap naar het commerciële circuit kleiner. Dat is zeker nu belangrijk, want de covid-crisis is voor opkomende kunstenaars een ramp.’’

Hebben jullie een voorkeur voor genres of periodes?

Leen: ‘‘David is vooral bezig met oude kunst. Hij is gespecialiseerd in de 15de tot de 17de eeuw. Ik zit meer in de hedendaagse sfeer. Het gevolg is dat we een beetje van alles hebben. Er is wel één periode waar we elkaar vinden: art deco, en heel specifiek dan vrouwelijk naakt.’’

Hoe groot is jullie verzameling?

Leen: ‘‘We hebben iets van een dertig stuks. Daar zitten ook edities bij – gelimiteerde oplages van kunstwerken. Tegenwoordig kan je die vaak in de museumshop kopen bij tentoonstellingen van hedendaagse kunstenaars.’’

Pindakaas

Welke hedendaagse werken hebben jullie zoal?

Leen: ‘‘We hebben onder meer stukken van Sarah De Vos en Studio Borgerstein. En in onze woonkamer hangt een groot doek van Wouter Steel, een Leuvens kunstenaar. Een fotorealistisch werk, het stelt een man voor die met pindakaas wordt ingesmeerd door twee mooie meisjes (lacht). En het heeft de raadselachtige titel ‘Eventually, he always knew this day would come’. Klinkt raar, maar het is een heel mooi, heel aanwezig werk.’’

‘‘Mijn man was erg onder de indruk geraakt op een vernissage van Wouter. Ik ben dan zelf ook eens op atelierbezoek gegaan, samen met de kinderen. Er stonden meer dan honderd werken, maar ik zag er maar één. Heel intuïtief. De kinderen vroegen zich wel af wat het juist was, maar ze vonden het toch ook interessant.’’

‘‘We hebben één regel als we iets kopen: David en ik moeten het alletwee mooi of interessant vinden. Dus David is ook eens gaan kijken - zonder dat ik hem gezegd had welk werk mij zo aansprak. En wat bleek: bij hem was het ook meteen een coup de foudre. Het doek hangt hier nu heel prominent in onze woonkamer.’’

‘‘Wouter bleek trouwens de zoon te zijn van een bevlogen lerares kunstgeschiedenis, bij wie ik stage heb gelopen tijdens mijn lerarenopleiding. En David heeft nog les gehad van haar. Vreemd hoe zulke dingen soms samenkomen.’’

Poëtisch

En wat hebben jullie zoal van oude kunst?

Leen: ‘‘Het werk waar we het meeste van houden is een heel klein 17de-eeuws schilderijtje. Er staan drie figuren op, ten voeten uit. Er zijn heel wat lacunes, waar je alleen nog het hout van het paneel ziet. Vroeger werden zulke beschadigingen overschilderd door een andere kunstenaar. In de huidige restauratiepraktijk doen we dat niet meer. David zou het werk uiteraard kunnen restaureren, maar we hebben het zo gelaten. We vinden het heel poëtisch, je ziet de tand des tijds.’’

Waar letten jullie op als jullie een werk aanschaffen?

Leen: ‘‘Een duidelijke lijn is er niet, wij kopen heel erg op gevoel. Je zou kunnen denken dat we op technische aspecten letten – mijn man restaureert, dus hij weet hoe materialen en werken in de loop van de jaren kunnen evolueren en degraderen. Maar daar zijn we helemaal niet mee bezig.’’

‘‘We hopen wel dat de kinderen een band krijgen met de kunst die ze thuis zien. We zouden het jammer vinden als ze de werken verkopen als wij er niet meer zijn. Maar: ze moeten hun eigen beeldgeletterdheid ontwikkelen, hè.’’

Wil je de ambities van M helpen waarmaken?

Word dan M-cenas! Met jouw bijdrage kunnen we projecten realiseren die ten goede komen aan kunst en kunstenaars, maar ook aan de samenleving. Je ontvangt daarnaast uitnodigingen voor exclusieve bezoeken aan kunstenaarsateliers en verzamelaars, en je leert gelijkgestemde kunstliefhebbers kennen.

Ik wil meer weten