Souffleur, wat is de betekenis van 'Albast'?

‘Sint-Anna retabel van het Celestijnenklooster’, Robert de Nole, 1610

‘Sint-Anna retabel van het Celestijnenklooster’, Robert de Nole, 1610 © foto: Dominique Provost voor meemoo. Art in Flanders

SOUFFLEUR

Albast

“Souffleur (de; m/v; meervoud: souffleurs): iemand die de toneelspeler zijn rol influistert.’’ Volgens Van Dale helpt een souffleur je dus te herinneren wat je eigenlijk al wist. Het leek ons een mooie titel voor deze nieuwe rubriek: daarin geven medewerkers van M uitleg en achtergrond bij vaktermen die je wellicht bekend in de oren klinken, maar waarvan je misschien niet (meer) weet wat ze ook alweer precies betekenen.

‘Sint-Anna retabel van het Celestijnenklooster’, Robert de Nole, 1610

‘Sint-Anna retabel van het Celestijnenklooster’, Robert de Nole, 1610 © foto: Dominique Provost voor meemoo. Art in Flanders

Marjan Debaene, collectiebeheerder Oude Kunst: “Albast is een steen. Het ziet eruit als marmer, maar is veel zachter en dus makkelijker te bewerken. Al in de oudheid werden er beelden en gebruiksvoorwerpen van gemaakt. Je kan albast bijvoorbeeld redelijk makkelijk uithollen tot vaasjes of potjes.”

 

“Vanaf de 13de eeuw kwam het aan het Franse en Engelse hof in zwang als materiaal voor grafmonumenten. Vanuit die hoofse context sijpelt het door naar andere elitaire kringen: de adel, kerken en kloosters, rijke burgers… Het wordt een exclusief materiaal om mee te beeldhouwen. Je kan ermee doen wat je met hout kan, zelfs met dezelfde werktuigen.”

 

“Marmer moet je boren en beitelen en kappen – het is veel lastiger om er fijn werk mee af te leveren. En je komt er ook niet zo makkelijk aan: met uitzondering van het Belgische zwarte en rode marmer moet je er de Alpen voor over. Albast is redelijk makkelijk te vinden in Europa. Mensen denken dan aan steengroeves waar grote blokken worden uitgezaagd, maar albast wordt in een soort knollen uit de grond gehaald.”

 

“Het heeft wel een nadeel: doordat het zo zacht is, is het bijna oplosbaar in water. Je kan het dus niet buiten gebruiken, want dan erodeert het meteen. Je ziet soms albasten objecten die bijna weggesmolten zijn omdat ze te veel gereinigd of gewassen werden.”

 

“In oktober opent in M een tentoonstelling over albast als materiaal voor beeldhouwkunst. We behandelen de periode van de middeleeuwen tot de barok, de grote bloeiperiode van albast. Er zullen zowel monumentale stukken als kleine, virtuoze pareltjes te zien zijn. Echt een ongezien topproject, in samenwerking met het Louvre. We kijken er hier al geweldig naar uit.”