Ontmoet de collectie: 'Druk! Werk!'

Theodor de Bry, Het banket van de zintuigen, c. 1580 - 1600, M Leuven

Theodor de Bry, Het banket van de zintuigen, c. 1580 - 1600, M Leuven

    ONTMOET DE COLLECTIE

    Druk! Werk!

    Ongeveer de helft van de collectie van M bestaat uit prenten – zo’n 25.000 stuks in totaal. Een enorme schat aan beelden van de late middeleeuwen tot nu, met werk van grote namen, maar ook van onbekende kunstenaars. 

     

    Theodor de Bry, Het banket van de zintuigen, c. 1580 - 1600, M Leuven

    Theodor de Bry, Het banket van de zintuigen, c. 1580 - 1600, M Leuven

      De tentoonstelling ‘Druk! Werk!’ is een unieke kans om kennis te maken met dat prentenkabinet. Vrijwilligers spelen een grote rol in het bewaren, inventariseren en digitaliseren van de collectie. Wie de tentoonstelling bezoekt, kan hen aan het werk zien – als de coronamaatregelen daar geen stokje voor steken.

       

      Welke stukken je te zien krijgt, hangt af van het moment waarop je M bezoekt. Om de drie maanden worden de prenten gewisseld: er komen zo drie verschillende opstellingen. 

       

      De tentoonstelling is georganiseerd rond thema’s. De vrijwilligers hebben mee de selectie bepaald. In onze rubriek ‘Papieren expo’ geven zes van hen meer uitleg over hun favoriete prenten.

      Maria Sibylla Merian, ‘Over de voortteelling en wonderbaerlycke veranderingen der Surinaamsche insecten’, 1730

      Maria Sibylla Merian, ‘Over de voortteelling en wonderbaerlycke veranderingen der Surinaamsche insecten’, 1730

      Maria Sibylla Merian, ‘Over de voortteelling en wonderbaerlycke veranderingen der Surinaamsche insecten’, 1730, M Leuven, foto: Dominique Provost voor meemoo. Art in Flanders

      Natuur. Verwondering en wetenschap

      In de tijd van de grote ontdekkingsreizen was de prentkunst volop in ontwikkeling. Schepen voeren uit naar de vier windstreken en kwamen terug met verhalen en goederen uit vreemde, exotische plekken. Prentkunstenaars maakten gedetailleerde afbeeldingen van die ontdekkingen. Hun werk illustreert hoe zowel kunst als wetenschap op zoek gaat naar manieren om de wereld af te beelden en te verklaren.

       

      Bie, vrijwilliger beeldvorming

      “Maria Sibylla Merian is een van de weinige vrouwelijke kunstenaars in de collectie. Ze had een passie voor onderzoek en wetenschap, en leverde belangrijke bijdrages aan onder meer de insectenleer. Deze bijzonder mooie prent toont een triomferende kaaiman en een wel erg behendige slang.”

      Alfred Delaunois, ‘De verwoesting van Leuven in 1914’, 1914

      Alfred Delaunois, ‘De verwoesting van Leuven in 1914’, 1914

      Alfred Delaunois, ‘De verwoesting van Leuven in 1914’, 1914, M Leuven

      Strijd. Over glorie en gruwel

      Veel prenten bezingen de glorie van de oorlog: grootse slagvelden, ruiters in glimmende harnassen, zegevierende generaals… Maar sommige kunstenaars brengen ook in beeld wat er overblijft wanneer het kanongebulder is verstomd: zonen en vaders die niet meer naar huis terugkeren, mensen die verweesd ronddwalen tussen het puin.

       

      Stefan, vrijwilliger conservering

      “Het viel me op dat een groot deel van de collectie over oorlog gaat, en dat de makers ook oog hebben voor het lijden en de pijn van de gewone man.

       

      De Leuvense kunstenaar Albert Delaunois ging in augustus 1914 zelf de straat op om in beeld te brengen hoe Duitse soldaten de stad verwoest hadden. Aan zijn schetsen kan je zien dat hij dat snel en heimelijk moest doen.”

      Acobus Harrewijn naar Nicolaes II Stramot, ‘Het Arenbergkasteel in Heverlee’, ca. 1696

      Acobus Harrewijn naar Nicolaes II Stramot, ‘Het Arenbergkasteel in Heverlee’, ca. 1696

      Acobus Harrewijn naar Nicolaes II Stramot, ‘Het Arenbergkasteel in Heverlee’, ca. 1696, M Leuven

      Leuven. Monumenten en mensen

      Veel van de prenten en tekeningen uit de collectie weerspiegelen 500 jaar lokale geschiedenis. Ze tonen hoe Leuven er vroeger uitzag, maar ook hoe het gezien wilde worden: als een ambitieuze stad met indrukwekkende gebouwen. De prenten geven ook een indruk van hoe de Leuvenaars leefden: armoede, oorlog en verwoesting werden net zo goed in beeld gebracht als vrede, voorspoed en vertier.

       

      Bart, vrijwilliger registratie

      “Veel van de plekken die op de prenten worden afgebeeld, ken ik. Heel interessant dat je kan zien hoe het vroeger was. Deze prent van het kasteel van Arenberg, bijvoorbeeld: de kunstenaar stond op de plek waar ik ook vaak sta. Hij heeft de watermolen en de kapel boven de poort erg mooi in beeld gebracht.”

      Richard Schulz, ‘Rustende wandelaar’, 1912

      Richard Schulz, ‘Rustende wandelaar’, 1912

      Richard Schulz, ‘Rustende wandelaar’, 1912, M Leuven

      Natuur. Rust en reflectie

      Prenten werden vooral in de stad gemaakt. Veelbetekenend, dus, dat ze vaak de natuur en het leven op het platteland als onderwerp hebben. Ze roepen een idyllisch beeld op van onschuld en eenvoud, van nobele boeren en herders die in harmonie met de natuur leven. Dat verlangen naar rust, groen en kalmte kennen we ook vandaag nog – misschien zelfs meer dan toen. 

       

      Frans, vrijwilliger registratie

      “Wandelen in het groen brengt mij tot rust. Blijkbaar is die liefde voor de natuur van alle tijden, want heel wat prenten en tekeningen uit de collectie beelden een paradijselijk soort natuur uit.”

       

      “In de wandelaar met de stok herken ik iets van mezelf. Hij kijkt uit over de velden en verstilt helemaal - je ziet hem aan het denken gaan.”

       

      John Dix, ‘De verliefden’, 1966

      John Dix, ‘De verliefden’, 1966

      John Dix, ‘De verliefden’, 1966, M Leuven

      Liefde. Idylle en bedrog

      Liefde maakt de hevigste emoties los. Ze brengt het mooiste in de mens naar boven, maar ook het lelijkste. In de kunst vind je dat thema terug in alle periodes en alle genres. Ook het prentenkabinet bevat ontelbare liefdestaferelen: afbeeldingen van genot en idylle, maar evenzeer van afgunst en bedrog. Geen rozen zonder doornen, al overwint de liefde uiteindelijk alles.

       

      Annemie, vrijwilliger beeldvorming 

      “Deze prenten verbeelden de actualiteit voor mij. Relaties staan onder druk, tegenstellingen worden op de spits gedreven. Dat leidt tot verdriet, jaloezie en relatiebreuken. Maar aan de andere kant zijn er mensen die juist weer gaan beseffen hoe ontzettend waardevol hun liefde voor elkaar is.”

      Anoniem, ‘Christuskind met de Passieinstrumenten’, ca. 1580

      Anoniem, ‘Christuskind met de Passieinstrumenten’, ca. 1580

      Anoniem, ‘Christuskind met de Passieinstrumenten’, ca. 1580, M Leuven

      Devotie. Handen vol hoop

      Ook het thema religie keert geregeld terug in de collectie. Vooral afbeeldingen van Christus, Maria, heiligen en bedevaartplaatsen zijn populair. Ze getuigen van devotie, maar net zo goed van het menselijke verlangen naar bescherming en verbondenheid. Naar even tot rust komen en de dingen een plek kunnen geven. In onzekere tijden zoeken mensen een houvast, een tastbaar teken van hoop. 

       

      An, vrijwilliger beeldvorming 

      “Ik heb mijn vader vaak zien bidden. Hij was heel gelovig en putte daar veel troost uit. Maar voor mij is devotie breder dan geloof. Het is zoeken naar een plek om even stil te worden. Mijn vader drukte me op het hart: vouw je handen en je wordt rustig.” 

       

      “Ik kom dichter bij mezelf in de stilte. Alleen ronddwalen in de natuur of in een museum kan zo rustgevend zijn. Ik haal daar kracht uit. Iedereen zoekt verbinding met iets buiten zichzelf, iets dat hoop geeft op moeilijke momenten.”

      'Druk! Werk!', van 10.12.20 tot 05.09.21 in M.