Achter de schermen bij M: de poetsploeg

ACHTER DE SCHERMEN BIJ M: DE POETSPLOEG

Schone kunsten

De koetsier poetst de postkoets met postkoetspoets, maar wie poetst M eigenlijk? En met wat? Astrid Schriers en Abdi Osman Hashi weten er alles van.

Astrid (22): “Ik zit in mijn laatste jaar Conservatie en restauratie aan Universiteit Antwerpen. In juni ben ik normaal gezien klaar. Afgelopen semester heb ik in M stage gelopen, vooral in het depot. Ze hebben me daar beetje bij beetje kennis laten maken met de taken in het museum: objecten registreren, een plek geven, fotograferen, verpakken, reinigen... Natuurlijk had ik al veel meegekregen tijdens mijn opleiding, maar het is toch ook wel fijn als je het eens in een echte werkomgeving kan doen.”

“Na mijn stage hebben ze mij gevraagd of ik zin had om depotbeheerder Benedicte te blijven assisteren – als jobstudent dan. Iedere woensdag ben ik nu in het museum. Een van mijn taken is de oude kunstwerken in de tentoonstellingszalen reinigen. We gebruiken daarvoor een stofzuiger met een speciale HEPA-filter, die zelfs de allerkleinste partikeltjes tegenhoudt. Zo voorkomen we dat er weer deeltjes vrijkomen die de objecten zouden kunnen schaden. En voor het fijne werk gebruik ik een penseeltje.”

Achter de schermen bij M: de poetsploeg, 2022, M Leuven, foto: © Sanne Delcroix voor M Leuven

Woensdag stofzuigdag

“We werken altijd achter de schermen. De mensen mogen er geen last van hebben, en het geluid van zo’n stofzuiger kan heel storend zijn. Daarom kom ik ook woensdag werken: dan is M gesloten. Alle 300 werken en sokkels schoonmaken is een flinke klus. Daar hebben we het opgesplitst in vier delen: de eerste week doen we deel één, de volgende week deel twee, en na vier weken zijn we rond. Per deel ben ik zo’n anderhalf uur bezig. Alles in één keer zou nooit lukken in m’n eentje – ook al omdat het na een tijdje erg lastig wordt om die schoonmaakspullen mee te slepen.”

“Er zijn ook werken die we niet hoeven schoon te maken. De tentoonstelling ‘Verbeelding van het universum’, bijvoorbeeld. Die bestaat uit objecten die M geleend heeft van andere musea, en vaak vragen die specifiek om hun stukken niet te reinigen.”

Oei!

“Sommige mensen vinden het een griezelige gedachte dat je die kostbare oude voorwerpen moet aanraken. Maar ik vind dat net leuk, die verantwoordelijkheid. En op de een of andere manier denk je er niet te hard over na. Je weet natuurlijk wel dat het kostbare objecten zijn, maar je bekijkt ze meer technisch: dit is makkelijk te reinigen, en dat is wat lastiger (lacht). Bij M hebben ze mij van in het begin ook duidelijk gemaakt dat ik me niet slecht hoor te voelen als er iets fout gaat. Natuurlijk zijn we allemaal supervoorzichtig, maar met zulke oude stukken kan er altijd iets gebeuren. Als het jou niet overkomt, dan zou het gewoon iemand anders zijn. En gelukkig weten we allemaal hoe we moeten reageren.”

“Toevallig is er net vorige week een verfschilfertje losgekomen van een middeleeuws beeld dat ik aan het reinigen was. Ik heb dat met een pincet in een zakje gestoken, opgeschreven waar het vandaan kwam, en foto’s genomen om te documenteren. We registreren dat dan in het collectiesysteem, en naderhand wordt er beslist wat ermee moet gebeuren. Als de schilfer groot genoeg is, kun je die bijvoorbeeld terugplaatsen. Natuurlijk denk je ‘Oei!’ op zo’n moment, maar van de andere kant: die schilfer was toch ooit losgekomen. Ik had alleen de pech dat het gebeurde net toen ik dat beeld aan het ontstoffen was.”

“Het klinkt misschien stom, maar eigenlijk vind ik het net ontspannend om die werken schoon te maken. In de weer zijn met dat kleine penseeltje, heel gefocust, maar tegelijk verstand op nul. In je eigen wereldje, midden in dat verlaten museum. Het is misschien niet voor iedereen, maar ik vind het zalig.”

Abdi (33): “Ik kom uit Mogadishu, de hoofdstad van Somalië. Het leven is moeilijk daar. Er is geen werk, en als je toch een job vindt, dan komt Al-Shabaab langs (fundamentalistische islamistische organisatie, algemeen beschouwd als terreurgroep, red.): ‘Abdi, jij werkt nu, jij moet de helft aan ons geven.’ En de andere helft gaat naar de overheid. Je houdt zelf niks over.”

“Zeven jaar geleden heb ik een jaar in Kenia gewoond, en daar heb ik wat andere talen opgepikt. Toen ik terug in Somalië was, hielp ik de soldaten van AMISOM (African Union Mission in Somalia, een vredesoperatie van de Afrikaanse Unie, red.). Als ze bijvoorbeeld een T-shirt wilden kopen op de markt, dan ging ik met ze mee en vertaalde ik voor hen.”

“Al-Shabaab had dat gezien, en ze waren kwaad op mij. ‘Waarom werk je voor AMISOM, Abdi?!’ Ze hebben met een kapmes op mijn rechterarm ingehouwen (toont littekenweefsel over zijn hele onderarm) en in mijn linkerbeen geschoten. Ik heb een tijdje niet kunnen stappen. Toen ik genezen was, kreeg ik telefoon van mijn moeder: ‘Abdi, je komt beter niet naar huis, want ze wachten je hier op.’ Het was genoeg geweest. Ik ben vertrokken.”

Dertien maanden onderweg

“Via Kenia ben ik met het vliegtuig naar Dubai gegaan, en vandaar naar Iran doorgevlogen. De rest van de reis was te voet – soms een stukje met de bus of de trein, maar vooral te voet. Van Iran zijn we naar Turkije gestapt. Daar hebben we met een bootje de Middellandse Zee overgestoken, naar Griekenland. Dan ging het via Macedonië, Servië en Hongarije naar Oostenrijk. En daarna dwars door Duitsland naar België. Dertien maanden heeft die reis geduurd. Ik ben vertrokken op 27 juli 2014, en op 26 augustus 2015 ben ik in Brussel bij het commissariaat voor de vluchtelingen aangekomen. Ze hebben me documenten gegeven en me naar Luik gestuurd. Eén jaar en drie maanden heb ik daar in een centrum gewoond. Dat was geen goede tijd. Er is niks te doen. Alleen eten en slapen. Ik had dat niet graag.”

Spreekt werken in het - volgens onze bescheiden mening - mooiste museum ter wereld jou ook wel aan? Bekijk dan onze vacatures.

Ik wil ook werken voor M