Beeldgeletterdheid

Beelden, en hoe ze te lezen

Zaalzicht 'Neem je Tijd', M Leuven

Zaalzicht 'Neem je Tijd', M Leuven, 2022, foto: © Lien Wevers voor M Leuven

Beeldgeletterdheid – het vermogen om visuele taal te lezen – is in onze cultuur steeds meer een basisvaardigheid. Maar hoe doen we dat eigenlijk, beelden bekijken en interpreteren?

Zaalzicht 'Neem je Tijd', M Leuven

Zaalzicht 'Neem je Tijd', M Leuven, 2022, foto: © Lien Wevers voor M Leuven

Om die vraag te beantwoorden, loopt er bij M een langlopend onderzoek naar beeldgeletterdheid. We werken ervoor samen met de KU Leuven en met ENVIL (European Network for Visual Literacy), een internationaal netwerk van onderzoekers. 


Het onderzoek gaat na hoe mensen naar een kunstwerk kijken en welke factoren daarin een rol spelen, en hoe je bezoekers kan triggeren om langer stil te staan bij een werk en het beter te leren ‘lezen’. De collectie van M fungeert als onderzoeksterrein. 


Nieuwe aanpak

Tot 2017 had M een vaste, chronologische opstelling. We zagen echter dat onze bezoekers daar steeds minder lang bij bleven stilstaan. Daarom kozen we voor een nieuwe aanpak, die uitgaat van beeldgeletterdheid. Samen met het ENVIL-netwerk werkten we aan een theoretisch kader. Dat zijn we vervolgens gaan toepassen op onze tentoonstellingspraktijk.


De nieuwe aanpak is transhistorisch: we laten werken uit verschillende periodes met elkaar in dialoog gaan, en wisselen de opstelling ook geregeld. Zo bevorderen we meteen ook de beeldgeletterdheid van onze bezoekers: die gaan sterker beseffen dat elke vorm van presenteren de blik manipuleert. Door klassieke wandteksten aan te vullen met onder meer interviews en persoonlijke verhalen zorgen we ervoor dat bezoekers aandachtiger en nieuwsgieriger gaan kijken. En dat opent dan weer nieuwe mogelijkheden om werken uit verschillende periodes op een betekenisvolle manier naast elkaar te plaatsen. Met andere woorden: de focus op beeldgeletterdheid en de transhistorische aanpak versterken elkaar.