Souffleur, wat is de betekenis van 'Triptiek'?

Ko Goubert, collectieregistrator: ‘‘Een triptiek is een kunstwerk dat bestaat uit drie delen die inhoudelijk verwant zijn en samen één geheel vormen. De term is nog altijd gangbaar in de hedendaagse kunst, en zelfs in de literatuur en de muziek. Maar we gebruiken hem toch hoofdzakelijk voor drieluiken uit de middeleeuwen en de renaissance. Die werden op houten panelen geschilderd en hingen over het algemeen boven een altaar. ‘De marteling van de heilige Erasmus’ is een goed voorbeeld. Dieric Bouts maakte dat werk in de 15de eeuw voor de Sint-Pieterskerk in Leuven. Daar kan je het tot vandaag gaan bekijken.’

“Het centrale paneel van een triptiek is het grootst. De twee zijpanelen zijn half zo breed, en kunnen gesloten worden zodat ze het centrale paneel volledig bedekken. Tegenwoordig zijn triptieken bijna altijd geopend, maar in de tijd van Bouts bleven ze het grootste deel van het jaar dicht. Alleen op kerkelijke hoogdagen kreeg je ze in hun volle glorie te zien.’’

‘‘Daarom werd de achterkant van de zijluiken vaak ook beschilderd, bijvoorbeeld met het wapenschild van de opdrachtgever, of met de afbeelding van een heilige in grijstinten.’'

‘‘Triptieken zijn religieuze kunstwerken. Ze hebben een boodschap voor de gelovigen. Op ‘De marteling van de heilige Erasmus’ zien ze wat de man allemaal heeft geleden voor zijn geloof. En op de zijpanelen staan twee heiligen die hun plekje in de hemel op een andere manier verdiend hebben: Hiëronymus heeft zijn hele leven de bijbel bestudeerd, en Bernardus was een kerkhervormer die een streng, vroom leven leidde. Voorbeelden die de gelovigen konden navolgen, dus.’’